Traumabehandeling en EMDR

Door een trauma (zeer ingrijpende gebeurtenis of periode) kan iemand in een isolement geraken en zich onmachtig gaan voelen. Een trauma veroorzaakt gevoelens van hevige angst, hulpeloosheid, onmacht en dreigende vernietiging.

Het is van het grootste belang dat de cliënt weer regie krijgt en zich verbonden gaat voelen met anderen en met zichzelf. Herstel en verwerking van wat er is gebeurd kan alleen binnen de context van relaties. Niet alleen in de therapeutische werkrelatie is veiligheid een noodzakelijke voorwaarde om stil te staan bij wat er is gebeurd.

Daarnaast is een goed betrouwbaar en sociaal netwerk van belang om op terug te kunnen vallen en zo te voorkomen dat iemand opnieuw in een isolement komt. Dan is het mogelijk om geleidelijk te onderzoeken wat er is gebeurd en de gevolgen daarvan te onderkennen.

De cliënt geeft het tempo aan zodat hij of zij de regie houdt en zo een gevoel van hulpeloosheid tijdens de periode van behandeling voorkomt. Een psychotherapeutische behandeling gericht op herstel is langdurig; alleen een accepterende setting maakt het mogelijk voor een cliënt om voldoende vertrouwen te krijgen. Om het complexe geheel van emoties, loyaliteit, machteloosheid, morele en geloofsaspecten te onderzoeken en te verwerken is soms een aantal jaren nodig.

Eye Movement Desensitization and Reprocessing

Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen. Dit kan een schokkende ervaring zijn, zoals een verkeersongeval of een geweldsmisdrijf. Maar ook voor andere ervaringen die veel invloed hebben gehad op de ontwikkeling van iemands leven zoals pesterijen of krenkingen in de jeugd, die in het hier-en-nu nog steeds invloed hebben, kan de methode gebruikt worden.

Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Een groot deel van de getroffenen ‘verwerken’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Vaak gaat het om zich opdringende herinneringen aan de schokkende gebeurtenis, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen; ‘flashbacks’) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties.

Als er aan bepaalde criteria wordt voldaan spreekt men van een ‘post traumatische stress-stoornis’ (PTSS). Ofschoon PTSS nog steeds als het primaire indicatiegebied voor EMDR wordt beschouwd hebben de ervaringen met de toepassing van deze behandelmethode de afgelopen jaren laten zien dat het mogelijk is een grote verscheidenheid aan psychische aandoeningen en klachten te behandelen, die gepaard gaan met vermijdingsgedrag, somberheid en/of gevoelens van angst, schaamte, verdriet, schuld of boosheid.
Uitgangspunt is telkens dat deze klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer beschadigende ervaringen. Daarmee worden gebeurtenissen bedoeld die dusdanige sporen hebben nagelaten in het geheugen van de persoon, dat hij of zij er nu nog steeds last van heeft. Voorbeelden daarvan zijn emotionele verwaarlozing, akelige ervaringen op medisch gebied, verlieservaringen, werkgerelateerde gebeurtenissen en andere schokkende, schaamtevolle of anderszins ingrijpende ervaringen. De belangrijkste insteek van de EMDR therapeut is de cliënt te helpen de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of te laten verdwijnen.